c) Maden Sondajları

Genel olarak maden sondajları, yer üstünde veya  yeraltında bulunan büyük maden kütlelerini bulup ortaya çıkarmak, boyutlarını belirlemek ve rezervlerini tespit etmek amacıyla yapılan sondajlardır.Ayrıca yer altında ve yer üstünde bulunan büyük kütleleri parçalamak için delikleri açma işlemi de bu sondajları kapsamında kabul edilmektedir.Sadece madenlerde değil büyük kazılarda da sondaj işlemi yapılarak açılan deliklere patlayıcı koymak sıretiyle büyük kütleler parçalanmaktadır.

Maden aramalarında yapılan sondajlar genellikle karot alma şeklinde yürütülmektedir.Böylece kuyudan çıkan birimlerin özellikleri doğrudan gözlenebilmekte ve incelenebilmektedir. Maden sondajlarının bir çok özel tipleri vardır.Bunlardan başlıcaları şunlardır:


  • Eritme sondajları : Suda eriyebilen ve kurutma yoluyla sudan ayrılabilen soda,tuz,kükürt gibi maddelerin yer altı derinliklerinden, yer üstüne çıkartılması için yapılan sondajlardır. Bu sondajlar grup halinde yapılmakta, bir taraftan su basılırken, bir taraftan erimiş mineraller pompalarla dışarıya alınmaktadır.
  • Havalandırma sondajları : Kapalı maden işletmelerinde veya galerilerin havalandırılması için uygun, yerlerden yeraltına yapılan ve yüzeyle irtibatlandırılan sondajlardır.
  • Ocak drenajlı sondajlar : Maden ocaklarında yer altı suları her zaman masraflı problemler oluşturmaktadır. Bunun önlenmesi için drenaj sondajları yapılarak su ortamdan uzaklaştırılır.


Su sondajları :

Yeraltında bulunan suları arayıp bulmak,yer yüzüne çıkartmak ve işletmek üzere yapılan sondajlara denir. Su sondajları başlıca şu amaçlar için yapılmaktadır.


  • Araştırma sondajları : Yeraltı suyu içeren yapıların varlıklarını ve yeraltı suyunun hidrojeolojik ve hidrolik özelliklerini tespit etmek amacıyla yaplan sondajlarıdır.
  • İşletme sondajları : Bulunan ve hidrolik özellikleri tespit edilen yeraltı sularını kullanmak üzere, yer üstüne çıkarmayı amaçlayan sondajlardır. İşletme sondajları da iki gruba ayrılır. Bunlar, içme ve kullanma suyu sondajları ile sulama sondajlarıdır.
  • Drenaj sondajları : Yeraltında bulunan ve tarımsal veya yerleşim amaçlı çalışmalar için sakıncalı olan suları yüzeye çıkarmak ve ortamdan uzaklaştırmak için yapılan sondajlardır.
  • Gözlem sondajları : Yeraltı sularının hidrolik özelliklerindeki günlük, mevsimlik ve yıllık değişimleri ölçmek ve kaydetmek amacıyla yapılacak gözlemler için açılan sondajlardır.
Araştırma sondajları : 

Bilimsel amaçlı yapılan derin sondajlardır. 11 bin metre derinliğe ulaşan araştırma sondajları vardır. Bu sondajların amacı daha ok kıta kabuğu hakkında detaylı bilgi elde etmek, derinlerde ısı ve basınç altındaki kayaçların davranışını ve özelliklerini belirlemektir. Bu sondajlar hem çok pahalı ve hem de sondaj işlemi çok uzun sürmektedir.