mineroloji etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster
mineroloji etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster

b-)Silisli sedimanter kayaçlar(Çörtler) ve Demirli sedimanter kayaçlar



Silisli kayaçlar, SiO2 mineralleri olan kuvarskalsedon ve opalden oluşur.  Çok sert olan bu kayaçlar çok az olarak silisiklastik tane ve/veya diyajenetik mineral gibi yabancı maddeleri de içerebilir. Çört, bir grup olarak, silisli kayaçlar için kullanılan genel bir terimdir.  Bu kayaçlar Prekambriyenden Tersiyere kadar değişik yaşlardaki dizilerde yaygın olarak bulunmalarına karşın, tüm tortul kayaçların yaklaşık %1den daha az bir kısmını oluştururlar.

Mineraloji ve doku :

Çörtler çoğunlukla mikrokristalen kuvarstan oluşur. Buna çok az miktarlarda kalsedon ve olasılıkla opal de eşlik eder. Opal duraysız olup, zamanla kuvarsa dönüşür.
 Çörtler üç ana dokusal tipe ayrılabilir:

Mikrokuvars, Boyutları yaklaşık olarak 1-5 mikron arasında değişen hemen hemen eş boyutlu kuvars tanelerinden oluşur.

Kalsedonik kuvars, Çiçek demetine benzer şekilde bir merkezden etrafa yayılan ve  yaklaşık 0,1 mm uzunluğunda olan oldukça uzun kristallerden oluşur.

Megakuvars20 mikrondan daha büyük eş boyutlu ve uzunca tanelerden oluşur.

Sınıflama ve oluşum:

Renk, inklüzyon ve dokuya bağlı olarak çörtlere birkaç resmi olmayan isim uygulanmaktadır.
Flint : terimi hem çörtün eş anlamlısı hem de Kretase tebeşirlerinde oluşan bir çört çeşidi (özellikle çört nodülleri) için kullanılmaktadır.

Jasper :Saçınım haldeki hematitin varlığından dolayı kırmızı renk almış çörtleri ifade eder.
Prekambriyenin demirli oluşuklarındaki hematitle ara tabakalı jasperlar jaspilit diye isimlendirilir.

Novakülit :oldukça yoğun, ince taneli ve homojen dokulu bir çörttür.

Porselanit: Sırlanmamış porselen görünümünü anımsatan doku ve kırılma gösteren ince taneli silisli kayaçları ifade eder.

Silisli sinter: sıcak kaynak suları tarafından çökeltilen gözenekli, düşük yoğunluklu  ve açık renkli silisli kayaçlardır.

Çörtler kaba bir morfoloji esasına dayanılarak iki ana tipe ayrılabilir:

 1-)Katmanlı çört :Katmanlı çörtler silisli şeyllerin milimetre kalınlıklı yaprakları veya laminaları ile ara tabakalı olan ve kalınlıkları birkaç santimetre arasında değişen hemen hemen saf çört tabakalarından oluşur.
  • DiyatomeliTortular :Esas itibarıyla diyatomların (suda yaşayan tek hücreli bir alg) opalli hücre duvarlarından meydana gelmiş olan açık renkli, yumuşak, kırılabilir silisli kayaçlardır.
  • Radiolarya tortuları: İkiye ayrılır .
          - Radiolarit oldukça sert, ince taneli radiolarya çamurunun çörte benzer eşleniğidir; yani, sertleşmiş radiolarya çamurudur.

          -Radiolarya çörtü iyi gelişmiş çimento veya matrikse sahip olan iyi katmanlaşmalı mikrokristalen radiolarittir.
  • Silisli spikül tortuları:
             - Spikülarit (spikülit), Esas itibarıyla, invertebrata (omurgasız) organizmaların (özellikle süngerlerin) silisli spiküllerinden (dikenlerinden) oluşmuş bir silis kayacıdır.    

             -Spikülar çörtler çoğunlukla denizel kökenlidir ve glokonili kumtaşları, siyah şeyller, dolomitler, killi kireçtaşları ve fosforitler ile birlikte bulunur.
  • İskeletçe fakir çörtler : Çoğu katmanlı çört tortuları hiç veya çok az miktarda silisli organizmaların tanınabilen  kavkılarını içerdikleri belirtilmektedir.
2-)Nodüler Çört : Nodüler çörtler boyları birkaç cm.den birkaç on cm arasında değişen yarı küresel kütleler, mercekler veya düzensiz tabaka ya da gövdelerdir.